Wstęp: Artykuł nie podejmuje zagadnień maltretowania fizycznego czy seksualnego, analizuje natomiast wpływ czynników, które pozornie nie powinny mieć wpływu na zachowanie dziecka. Badaniem objęto dzieci ze „zwykłych” rodzin, a często także z rodzin „idealnych”, u których stwierdza się zaburzenia zachowania lub zaburzenia zachowania i emocji. Analizie poddano nasilenia zaburzeń zachowania od takich czynników, jak: wymagania stawiane dziecku, pozycja dziecka w rodzinie, wykształcenie rodziców, wpływ rodziny wielopokoleniowej. Materiał i metoda: W badaniu uczestniczyło 91 rodzin, które zgłaszały się z dziećmi przejawiającymi zaburzenia zachowania lub zaburzenia zachowania i emocji, w wieku od trzech do osiemnastu lat, obu płci. Rozpoznanie stawiano na podstawie kryteriów ICD-10. Pacjenci nie wykazywali jakichkolwiek symptomów innej choroby psychicznej lub choroby somatycznej, które mogły mieć wpływ na zachowanie dziecka. Wyłączono także dzieci z domów dziecka, ze względu na brak zgody opiekuna prawnego, oraz dzieci, których rodzice nie wyrazili zgody na uczestnictwo w ankiecie. W badaniu posługiwano się własnym kwestionariuszem, utworzonym na podstawie typowo zadawanych pytań w trakcie badania psychiatrycznego. Wyniki: Dla wszystkich badanych cech uzyskano korelacje bliskie 0,5. Z uzyskanego materiału wynika, że mniejsze nasilenie zaburzeń zachowania i emocji stwierdza się u dzieci: obarczonych obowiązkami, dzieci najstarszych, wychowywanych w rodzinie wielopokoleniowej, w rodzinach o niższym statusie ekonomicznym. Natomiast większe nasilenie zachowań patologicznych obserwowane jest u dzieci: w rodzinach o wyższym statusie ekonomicznym, rodziców z wykształceniem średnim lub wyższym. Wnioski: Zachowanie dziecka kształtowane jest głównie przez środowisko. Obarczenie dziecka obowiązkami redukuje zachowania patologiczne, zaś stały nadzór przyczynia się do jego lepszego zachowania. Wyższy status społeczno-ekonomiczny rodziny jest czynnikiem wyższego ryzyka wystąpienia zaburzeń zachowania u dziecka. Wychowywanie dziecka jest bardzo trudną pracą, do której wszystkim brakuje profesjonalnego przygotowania. Nawet jeśli nie wiemy, jak postępować z dzieckiem w niektórych sytuacjach, zawsze starajmy się poświęcić mu czas. Sukces rodziców na polu zawodowym, okupiony bywa porażką na polu rodzinnym.