Relacje z rodzicami i rówieśnikami – ich wpływ na funkcjonowanie adolescentów
W artykule zaprezentowano problematykę dotyczącą relacji w okresie adolescencji oraz wyjaśniono, jaki jest ich wpływ na funkcjonowanie społeczne, zdrowie psychiczne i obraz siebie dorastającej młodzieży. W części wstępnej wyjaśniono, czym są relacje interpersonalne, jakie jest ich znaczenie oraz dokonano ich krótkiej charakterystyki. Zagadnienie relacji oraz ich wpływu na dalsze funkcjonowanie młodych osób przedstawione zostało głównie z punktu widzenia teorii przywiązania J. Bowlby’ego, którą następnie rozwinęła Mary Ainsworth. Teoria ta akcentuje znaczenie wczesnych interakcji opiekuna (rodzica) z dzieckiem zarówno dla dalszego rozwoju osobowości, jak i funkcjonowania społecznego. Artykuł prezentuje także problematykę związaną z okresem dorastania, a w szczególności specyfikę relacji z rodzicami i rówieśnikami w tym okresie. Skoncentrowano się głównie na różnicach zachodzących w relacjach pomiędzy dorastającymi młodymi osobami a ich rodzicami i rówieśnikami. Dla zachowania większej przejrzystości artykułu poszczególne rozdziały opisują oddzielnie relacje z rodzicami, z uwzględnieniem różnicy w relacji z matką i ojcem, oraz z rówieśnikami w kontekstach funkcjonowania społecznego, zdrowia psychicznego oraz samooceny. Przedstawiono liczne przykłady badań, które dotyczą związku między rodzajem przywiązania rodzica do dziecka a wpływem tego kontaktu na dalsze funkcjonowanie jednostki w okresie adolescencji. Zaprezentowano także przykłady z praktyki klinicznej ilustrujące związek między wczesnymi wzorami interakcji a aktualną samooceną, obrazem siebie, ogólnym funkcjonowaniem młodej (hospitalizowanej) osoby. Zarówno badania, jak i obserwacje kliniczne potwierdzają fundamentalne znaczenie, jakie ma posiadanie pozytywnych relacji z rodzicami oraz z rówieśnikami w okresie dorastania.