Celem badania była ocena powiązania niepokojących zachowań dzieci w wieku przedszkolnym ze stylami radzenia sobie ze stresem ich matek. W swoim zamierzeniu badanie nie obejmowało postaw wobec dziecka, ale stałą osobowościową tendencję do radzenia sobie w sytuacjach wymagających adaptacji.

Materiał i metoda: Do badania stylów radzenia sobie został użyty Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych (Coping Inventory for Stressful Situations, CISS). Do badania zachowań odbiegających od normy wykorzystano Ankietę Niepokojących Zachowań (ANZ). Badaniem objęto dzieci w wieku od 3 do 7 lat, z losowo wybranych przedszkoli, z wszystkich dzielnic Krakowa, oraz ich matki. Ostatecznej analizie poddano dane 325 dzieci (162 dziewcząt i 163 chłopców) i ich matek. Średni wiek wyniósł 4,84 roku (SD 1,188; min. 3, maks. 7).

Wyniki: Nadmierna ruchliwość dzieci, agresja oraz nadmierna ruchliwość połączona z agresją korelują dodatnio z prezentowanym przez matki stylem radzenia sobie ze stresem skoncentrowanym na unikaniu (SSU). Te same niepokojące zachowania korelują z podskalą angażowania się w czynności zastępcze (ACZ) oraz w wypadku nadmiernej ruchliwości z podskalą poszukiwania kontaktów towarzyskich (PKT). U dziewcząt z nadmierną ruchliwością obserwowano dodatnią korelację ze stylem radzenia sobie matki ze stresem skoncentrowanym na unikaniu (SSU), podskalą angażowania się w czynności zastępcze (ACZ) oraz poszukiwania kontaktów towarzyskich (PKT). Nadmierna ruchliwość z agresją wykazała dodatnią korelację z podskalą angażowania się w czynności zastępcze (ACZ). Okazało się, iż u chłopców unikanie jedzenia, unikanie określonych potraw korelują dodatnio z podskalą poszukiwania kontaktów towarzyskich (PKT) przez matki. Większość otrzymanych wyników korelacyjnych potwierdziła się w analizach testem t, gdzie zmienną grupującą stanowiły poszczególne zdychotomizowane skale ANZ [ANZ(-) – brak niepokojących zachowań, ANZ(+) – niepokojące zachowania obecne].

Wnioski: Wydaje się, że styl radzenia sobie ze stresem właściwy matce, wykraczający poza stosunek do dziecka i będący przejawem pewnej cechy osobowościowej, powiązany jest z występowaniem niektórych niepokojących zachowań u dzieci w wieku przedszkolnym. W tekście przedstawione zostały możliwe interpretacje obserwowanych zależności.