LOGO
EN

Specyfikacja interakcji wychowawczej matek dzieci z ADHD

Monika Szaniawska

Affiliacja i adres do korespondencji
PSYCHIATR. PSYCHOL. KLIN. 2010, 10 (3), p. 155-168
Streszczenie

Celem badania było określenie specyfiki przebiegu procesu wychowawczego u matek dzieci z diagnozą nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD). Jego podstawę teoretyczną stanowią koncepcja Barkleya, wnioski, jakie wypływają z interakcyjnego modelu opisującego proces wychowawczy, oraz wyniki badań nad dziećmi „trudnymi” przeprowadzonych w tym modelu. Schemat poznawczy matki, dotyczący przebiegu procesu interakcji z dzieckiem, badano pod względem reprezentacji dziecka, strategii udzielania pomocy, oczekiwań dotyczących samodzielności oraz skuteczności transmisji kompetencji w zakresie funkcji wykonawczych (których prawidłowy rozwój u dziecka jest niezbędny do sprawowania samokontroli nad zachowaniem). Zostały do tego wykorzystane dwie techniki użyte w poprzednich badaniach (Ziątek – narzędzie do pomiaru oczekiwanego poziomu samodzielności i Kwiatkowskiej – narzędzie do pomiaru strategii udzielania pomocy), jak również stworzona na potrzeby tych badań metoda diagnozy procesu uczenia funkcji wykonawczych (wg teorii Barkleya). Wyniki badań wskazują na występowanie różnic w matczynych reprezentacjach procesu interakcji wychowawczej. Matki dzieci z ADHD są bardziej skoncentrowane na negatywnych cechach dziecka, nie uczą swoich dzieci hamowania behawioralnego w sposób efektywny i tym samym nieświadomie przyczyniają się do pogłębienia deficytów wynikających z zaburzeń neurorozwojowych dziecka, a ich wysokie oczekiwania wobec samodzielności przybierają postać braku kontroli nad dzieckiem.

Słowa kluczowe
nadpobudliwość psychoruchowa z deficytem uwagi (ADHD), strefa najbliższego rozwoju, interakcja wychowawcza, samospełniające się proroctwo, rozwój samokontroli