LOGO
EN

Wybrane funkcje wykonawcze u dzieci z ADHD w młodszym wieku szkolnym

Aneta Rita Borkowska1, Beata Scholz2

Affiliacja i adres do korespondencji
PSYCHIATR. PSYCHOL. KLIN. 2010, 10 (3), p. 141-154
Streszczenie

Celem badań było ustalenie, czy w młodszym wieku szkolnym efektywność pracy funkcji wykonawczych różni dzieci z ADHD od dzieci z grupy kontrolnej. Istotne było także sprawdzenie, w jakim stopniu uzasadnione jest stosowanie metod diagnostycznych oceniających funkcje wykonawcze wobec dzieci w młodszym wieku szkolnym. Analizowano elastyczność poznawczą, zdolność podtrzymywania nastawienia, podatność na interferencję i zdolność planowania. Zastosowano metody oceny neuropsychologicznej, najczęściej wykorzystywane do charakterystyki funkcji wykonawczych: Test Sortowania Kart z Wisconsin, zadanie interferencji na podstawie testu interferencji Stroopa, zadanie fluencji werbalnej i Test Wieży Londyńskiej. W badaniach wzięło udział 50 dzieci w wieku 7-10 lat, w tym 25 dzieci z nadpobudliwością psychoruchową o typie mieszanym i 25 dzieci z grupy kontrolnej. W każdej grupie było 23 chłopców i 2 dziewczynki. Średni wiek w grupie kryterialnej wynosił 8 lat i 10 miesięcy (SD=10 mies.), a w grupie kontrolnej 8 lat i 6 miesięcy (SD=11 mies.). Zgodnie z uzyskanymi wynikami u dzieci z ADHD w młodszym wieku szkolnym nie obserwuje się szerokiego spektrum deficytów funkcji wykonawczych, co prawdopodobnie wiąże się z niedojrzałością procesów wykonawczych u wszystkich dzieci w tym wieku. Stwierdzono jedynie trudności w hamowaniu reakcji, monitorowaniu czynności i w zdolności uwagi wykonawczej do intencjonalnego kierowania wysiłkiem umysłowym w zależności od wymagań zadania. W badaniach dzieci z ADHD w młodszym wieku szkolnym zastosowanie testów i prób neuropsychologicznych przeznaczonych do oceny funkcji wykonawczych jest uzasadnione jedynie w ograniczonym zakresie. Nie różnicują one istotnie dzieci z ADHD i dzieci bez zaburzenia, zatem wyniki mogą mieć wartość głównie deskryptywną, a nie wyjaśniającą.

Słowa kluczowe
uwaga, planowanie, elastyczność poznawcza, kontrola zachowania, metody diagnozy neuropsychologicznej