Celem pracy jest prezentacja podstawowych informacji dotyczących wczesnodziecięcej niepłynności mówienia oraz przedstawienie wyników 3-letnich badań podłużnych małego chłopca, prowadzonych przez matkę (J.D.) pod kierunkiem oraz w asyście naukowego opiekuna (Z.T.). Chociaż niepłynność mówienia powstaje i rozwija się przede wszystkim w wieku przedszkolnym, światowa literatura na ten temat jest jednak stosunkowo skromna, a opisy przypadków są prezentowane sporadycznie. Według kryteriów diagnostycznych ICD-10 jąkanie jest zaliczanie do zaburzeń zachowania i emocji z początkiem w dzieciństwie. Może być ono traktowane jako zaburzenie psychosomatyczne o strukturze składającej się z czynników lingwistycznych (np. niepłynność mówienia), biologicznych (np. wzmożone napięcie mięśniowe), psychologicznych (np. lęk przed mówieniem) i społecznych (np. izolowanie się) oraz relacji między nimi. Takie systemowo-strukturalne ujęcie tego zaburzenia zostało wykorzystane do opisu badanego dziecka. W rozwoju dziecka wyróżniono fazę I – niepłynność w zasadzie płynną (1,0-2,5), II – normalną niepłynność mówienia (2,6-3,3), III – jąkanie (3,4-3,9), IV – niepłynność głównie semantyczną (3,1-4,1), V – rozstrzygającą o rozwoju niepłynności zwykłej lub patologicznej (≥4,11). W etiologii tego zaburzenia można wyróżnić czynniki predysponujące (skłonności rodzinne, niska sprawność artykulacyjna, lateralizacja skrzyżowana), wyzwalające (rozłąka, rywalizacja, zmiana otoczenia) i utrwalające (stres komunikacyjny, nawyk).

normalna niepłynność mówienia, jąkanie, wczesne dzieciństwo, opis przypadku, diagnoza różnicowa, rokowanie