Mimo ogromnego zainteresowania, jakie wzbudza autyzm, naukowcom nie udało się do tej pory jednoznacznie określić przyczyn jego występowania. Istnieje wiele teorii opisujących mechanizmy kształtowania się zaburzeń autystycznych. Czytelnik pragnący zapoznać się z nimi staje wobec dość karkołomnego zadania przyswojenia niekiedy sprzecznych treści, których status jest ponadto często hipotetyczny. Wobec panujących nieścisłości subiektywny wybór i przyjęcie jednej tylko teorii wydają się w znacznej mierze ograniczające, szczególnie że – jak sugerują liczni autorzy – autyzm prawdopodobnie zdeterminowany jest wieloprzyczynowo. Jego powstanie ma charakter ekwifinalny i heterogeniczny. Celem niniejszego artykułu jest przegląd popularnych współcześnie biologicznych koncepcji autyzmu. W pracy podjęto próbę określenia środowiskowych oraz wrodzonych czynników, które, podwyższając znacznie ryzyko wystąpienia zaburzeń autystycznych, zagrażają prawidłowemu rozwojowi dziecka. Występując w czasie ciąży, zwiększają prawdopodobieństwo ujawnienia się symptomów zaburzenia już na przełomie pierwszego i drugiego roku życia. Zaprezentowano wyniki badań wskazujące między innymi na ponadprzeciętne ryzyko wystąpienia autystycznego spektrum zaburzeń wśród niemowląt z niską wagą urodzeniową czy niedotlenieniem okołoporodowym, urodzonych przez kobiety starsze, o wyższym wykształceniu. Zwrócono szczególną uwagę na hipotezę podwyższonego poziomu testosteronu w okresie płodowym oraz jego skutków dla rozwoju dziecka. Wskazano najczęściej opisywane w literaturze dysfunkcje neurologiczne, neurochemiczne i neuroanatomiczne u dzieci z autyzmem.

autystyczne spektrum zaburzeń, etiologia, prenatalne i perinatalne czynniki ryzyka, hipoteza testosteronowa, podejście neuropsychologiczne