Lęk i jakość życia jako determinanty poczucia beznadziejności u młodzieży
Agnieszka Kulik, Elżbieta Sądel
Affiliacja i adres do korespondencji
Psychiatr. Psychol. Klin. 2013, 13 (2), p. 83–91
Streszczenie
Poczucie beznadziejności jest częstym doświadczeniem dorastającej młodzieży. Beznadziejność została określona jako istotny element charakteryzujący depresję, który wynika z określonego sposobu percepcji. Celem badania było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, dlaczego młodzież w wieku 16–18 lat doświadcza poczucia beznadziejności. Zbadano związki pomiędzy jakością życia, lękiem a poczuciem beznadziejności. Badanie przeprowadzono na grupie 307 uczniów w wieku 16–18 lat. Zastosowano trzy metody: Kwestionariusz Poczucia Jakości Życia, wersja dla dzieci i młodzieży (Quality of Life Questionnaire, QOLQ), autorstwa R.L. Schalocka i K.D. Keitha w adaptacji M. Oleś, Inwentarz Stanu i Cechy Lęku (State-Trait Anxiety Inventory, STAI) C.D. Spielbergera, którego adaptacji dokonali J. Strelau, M. Tysarczyk i K. Wrześniewski, oraz Skalę Poczucia Beznadziejności Becka (Beck Hopelessness Scale, BHS) A.T. Becka w autoryzowanym przekładzie P. Olesia i A. Jurosa. Wykazano, że 50,8% spośród badanych osób nie doświadcza poczucia beznadziejności, 31,3% charakteryzuje się łagodnym poczuciem beznadziejności, 10,7% umiarkowanym poczuciem beznadziejności i 7,2% głębokim poczuciem beznadziejności. Analizy pozwalają wnioskować, że poczucie beznadziejności jest warunkowane zarówno przez jakość życia, jak i przez poziom lęku. Uzyskane wyniki analiz wykazały, że poczucie beznadziejności jest wyjaśniane w około 39% u chłopców i 30% u dziewcząt przyjętym układem czynników. W grupie dziewcząt największe znaczenie w warunkowaniu poczucia beznadziejności ma brak ogólnego zadowolenia z sytuacji (24,9%) oraz w dalszej kolejności lęk (5,2%), zaś u chłopców – nasilenie lękliwości (32,6%), brak zadowolenia z sukcesów (3,4%) czy relacji interpersonalnych (2,7%). Wiek ani miejsce zamieszkania nie determinują poczucia beznadziejności.
Słowa kluczowe
poczucie beznadziejności, jakość życia, lęk, adolescencja, młodzież, zaburzenie spostrzegania