W ostatnim czasie rośnie zainteresowanie rolą układu cholinergicznego w patogenezie schizofrenii. Od wielu lat obserwowano zaburzenia funkcji tego układu, głównie w postaci efektów niepożądanych wywołanych lekami przeciwpsychotycznymi. Postrzeganie układu acetylocholiny ewoluuje, co wynika z założenia, że wpływ na przekaźnictwo w jego obrębie może nie tylko wywoływać albo eliminować wspomniane objawy niepożądane, ale też bezpośrednio modyfikować symptomatologię schizofrenii. Celem niniejszego artykułu jest przegląd aktualnego piśmiennictwa dotyczącego nowych opcji modulowania funkcji układu cholinergicznego. Obecnie badania koncentrują się na poszukiwaniu selektywnych agonistów i allosterycznych modulatorów receptorów muskarynowych, które mogą redukować ryzyko skutków ubocznych tradycyjnej terapii przeciwpsychotycznej i jednocześnie mieć swój własny terapeutyczny potencjał antypsychotyczny. Zastosowanie substancji mniej selektywnych nie prowadzi do takich korzyści. W kręgu zainteresowań psychofarmakologów pozostają również modulatory receptorów nikotynowych α4β2 i α7, które korzystnie wpływają między innymi na funkcjonowanie poznawcze chorych na schizofrenię, co potwierdzono w wielu niezależnych badaniach. Jak wiadomo, u większości pacjentów mimo leczenia utrzymują się objawy negatywne, deficyty poznawcze, często też resztkowe objawy pozytywne. Z klinicznego punktu widzenia istotne pozostają także objawy niepożądane, które bardzo często komplikują leczenie, ograniczają możliwości terapeutyczne i pogarszają współpracę chorego w farmakoterapii. Badania nowych, bardziej selektywnych substancji cholinergicznych dają nadzieję na udoskonalenie terapii schizofrenii poprzez zwiększenie skuteczności i wyeliminowanie objawów niepożądanych.