Światowe inicjatywy w zakresie profilaktyki samobójstw
Paweł Kropiwnicki, Agnieszka Gmitrowicz
Samobójstwo należy do najczęstszych przyczyn zgonów młodych ludzi na całym świecie, stąd niezwykle istotne jest tworzenie skutecznych programów zapobiegawczych. W niniejszym artykule przedstawione zostały informacje na temat czynników ryzyka samobójstwa, stosowanych technik terapeutycznych oraz prowadzonych programów prewencji samobójstw i ich skuteczności. Poza piśmiennictwem w opracowaniu wykorzystano materiały przedstawione podczas pięciodniowego szkolenia Scientifically evaluated interventions in suicide prevention, zorganizowanego przez Karolinska Institutet w maju 2012 roku w Sztokholmie. Wyniki badań wskazują na istotną rolę nasilonych stanów afektywnych w powstawaniu kryzysu samobójczego oraz ich wczesnego rozpoznawania w celu zapobiegania próbom samobójczym. Omówiono również specyfikę pracy z pacjentami samobójczymi z zaburzeniami osobowości. Przedstawiono wyniki badań skuteczności programów prewencji samobójstw opartych na ograniczeniu dostępu do metod. Zwrócono uwagę na korzystną i niekorzystną rolę mediów, w tym elektronicznych, podkreślając ich szczególny wpływ na młodego odbiorcę. Ponadto porównano dwa badania europejskie: Child and Adolescent Self-harm in Europe (CASE) oraz Multicentre Study of Self-Harm in England (MSSHE), opisujące częstość i sposób dokonywania zamierzonych samouszkodzeń wśród młodych pacjentów hospitalizowanych i w populacji ogólnej. Poddano także ocenie różne sposoby zapewnienia opieki osobom dokonującym celowych samouszkodzeń. Ustalono, że odmienne postawy personelu medycznego wobec tych osób zależą od różnych czynników psychospołecznych. Przedstawiono też wyniki prac oceniających skuteczność różnych metod terapeutycznych, takich jak terapia behawioralno-poznawcza, wsparcie psychologiczne, karty kryzysowe (emergency card) i farmakoterapia lekami z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu serotoniny.