W artykule przedstawiono obserwację niemowlęcia jako ważny element kształcenia psychoterapeutycznego. Obserwator uczestniczy w bardzo intymnej relacji matki i niemowlęcia. Ma możliwość śledzenia tworzącego się wzorca relacji matka – niemowlę. Autorka prowadzi rozważania dotyczące wpływu traumatycznych doświadczeń matki na tworzącą się jej relację z dzieckiem. Obserwator identyfikuje się z wewnętrznymi przeżyciami matki, które pozostają poza jej świadomym przeżyciem. Jego stan emocjonalnego zamrożenia w relacji ze straumatyzowaną matką niemowlęcia jest poddany refleksji w grupie superwizyjnej. Matka obserwowanego niemowlęcia chce mieć bardzo samodzielne niemowlę, które niczego się nie boi. Jest przekonana, że brak lęku ochroni dziecko przed psychicznym bólem. Przedstawiony przykład z praktyki klinicznej dotyczy trudności w skupianiu wzroku 6-miesięcznego niemowlęcia. Analiza relacji matki i dziecka pozwoliła na ujawnienie się traumatycznych przeżyć matki i jej lęku przed przywiązaniem się do dziecka. Matka nieświadomie dążyła do tego, aby niemowlę nie patrzyło na jej twarz. Chroniła je przed rozpaczą, widoczną w jej twarzy. Bała się, że pozwalając dziecku na przywiązanie się do niej, naraża je na psychiczny ból. Żałoba po zmarłym pierwszym dziecku zakłóciła jej relację z niemowlęciem, która była przeżywana jako zdrada zmarłego dziecka. Podstawową tezą artykułu jest konieczność zapewnienia wczesnej, okołoporodowej pomocy matkom, aby zakłócenia w relacji matka – niemowlę w sposób trwały nie zaburzały rozwoju dziecka i nie przysparzały cierpienia zarówno jemu, jak i matce.

obserwacja niemowlęcia, terapia diady matka – niemowlę, wzorzec relacji, lęk przed przywiązaniem, utrata