Zespół metaboliczny to zbiór współwystępujących zaburzeń, które zwiększają ryzyko zawału serca, udaru i cukrzycy. W Europie do oceny zespołu metabolicznego stosuje się kryteria International Diabetes Federation. Zgodnie z nimi zespół metaboliczny to współobecność otyłości brzusznej (trzewnej, centralnej), zdefiniowanej jako obwód talii ≥80 cm u Europejek i ≥94 cm u Europejczyków, oraz dwóch spośród następujących czynników: 1) stężenia trójglicerydów >1,7 mmol/l (150 mg/dl) lub leczenia triglicerydemii; 2) stężenia cholesterolu frakcji HDL <1,0 mmol/l (40 mg/dl) u mężczyzn i <1,3 mmol/l (50 mg/dl) u kobiet lub leczenia tego zaburzenia lipidowego; 3) ciśnienia tętniczego skurczowego ≥130 mm Hg bądź rozkurczowego ≥85 mm Hg lub leczenia wcześniej rozpoznanego nadciśnienia; 4) stężenia glukozy w osoczu na czczo ≥5,6 mmol/l (100 mg/dl) lub rozpoznanej wcześniej cukrzycy typu 2. Zespół metaboliczny występuje 2–3-krotnie częściej u pacjentów otrzymujących leki przeciwpsychotyczne. Obecność zespołu metabolicznego wiąże się z 2–3-krotnie większym ryzykiem zgonu z powodu powikłań sercowo-naczyniowych. Niemal wszystkie leki przeciwpsychotyczne podnoszą ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego; dotyczy to w szczególności leków najskuteczniej działających (klozapina, olanzapina). Punktem wyjścia metabolicznych powikłań leczenia przeciwpsychotycznego jest wzrost łaknienia indukowany leczeniem, prowadzący do przyrostu masy ciała; powikłania te mogą się rozwijać wskutek bezpośredniego działania leków. Zdecydowana większość pacjentów nie otrzymuje właściwego leczenia zaburzeń metabolicznych. W przypadku polekowego przyrostu masy ciała dostępne opcje terapeutyczne są mało skuteczne i zbyt rzadko stosowane.