Czynniki kliniczne wpływające na zachowania samobójcze w wybranych zaburzeniach psychicznych
Antoni Florkowski
Zachowania samobójcze mające związek z występującymi zaburzeniami psychicznymi są od wielu lat przedmiotem badań naukowych. Samobójstwa stanowią poważny problem społeczny oraz medyczny. Światowa Organizacja Zdrowia ocenia, że w grupie wiekowej 15–44 lata jest to trzecia najczęstsza przyczyna zgonów. Samobójstwo to proces złożony, na który ma wpływ wiele czynników, zarówno powiązanych ze sobą, jak i niemających bezpośredniego związku. W pracy omówiono jedynie czynniki kliniczne, jakie mogą wystąpić w niektórych zaburzeniach psychicznych, najczęściej identyfikowanych z zachowaniami samobójczymi. Wśród zaburzeń psychicznych powodujących wysokie ryzyko suicydalne wymienia się depresję, zaburzenia osobowości, uzależnienie od alkoholu i schizofrenię paranoidalną. Poszukiwanie czynników sprzyjających decyzjom samobójczym u pacjentów z tymi schorzeniami jest niezwykle ważne. Badania i obserwacje osób zagrożonych samobójstwem wskazują na pewne powtarzające się u nich charakterystyczne objawy oraz zachowania, niezależnie od rozpoznawanego zaburzenia psychicznego. W świetle przeprowadzonych badań uważa się, że istotny wpływ na wystąpienie zachowań samobójczych u osób z wymienionymi zaburzeniami psychicznymi mają następujące czynniki: próby samobójcze w wywiadzie, impulsywność i agresja, uporczywa bezsenność, przewlekłe stany depresyjne i subdepresyjne, objawy psychotyczne (urojenia prześladowcze i/lub depresyjne, omamy imperatywne). Można znacznie ograniczyć ryzyko samobójstwa poprzez umiejętne postępowanie diagnostyczne oraz właściwą ocenę czynników klinicznych.