Aripiprazol: od wyjątkowego mechanizmu działania do szerokich zastosowań
Tomasz Sobów
Efektywne, nastawione na możliwie kompletną poprawę objawową i funkcjonalną leczenie schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej pozostaje w dzisiejszym stanie wiedzy zadaniem trudnym. Uważa się, że kluczowe jest kompleksowe podejście do problemów pacjenta, a zastosowanie odpowiedniego leku przeciwpsychotycznego ma ten proces skutecznie wspomagać. Powszechnie obecnie stosowane nowoczesne leki przeciwpsychotyczne są podobnie skuteczne w zwalczaniu pozytywnych objawów psychozy schizofrenicznej oraz manii, natomiast znacznie różnią się w zakresie wpływu na pozostałe objawy, jak również pod względem tolerancji, akceptacji leczenia i szeroko rozumianej współpracy lekarz – pacjent. Aripiprazol wyróżnia się unikalnym mechanizmem działania – inaczej niż pozostałe leki przeciwpsychotyczne, jest częściowym antagonistą D2/D3 (oraz niektórych receptorów serotoninowych). Taki profil farmakologiczny pozwala na uzyskanie nie tylko znacznej, porównywalnej do innych leków przeciwpsychotycznych II generacji, skuteczności w leczeniu ostrej psychozy, ale także korzystnego wpływu na objawy afektywne, poznawcze i negatywne schizofrenii. Dodatkowymi korzyściami wynikającymi z profilu farmakologicznego leku są niskie ryzyko wywoływania parkinsonizmu, korzystny profil w zakresie wpływu na stan metaboliczny (praktycznie brak wpływu na masę ciała) oraz niewywoływanie hiperprolaktynemii. Te korzystne cechy farmakologiczne powodują, że aripiprazol może być stosowany nie tylko w preferowanej monoterapii, ale także jako leczenie dodane, w tym w celu poprawy tolerancji innych leków. Nowsze badania wskazują na możliwości poszerzenia panelu wskazań, między innymi o depresję oporną na standardową farmakoterapię oraz zaburzenia zachowania u chorych z otępieniem.