Wprowadzony ze względów czysto akademickich podział na leki przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne i normotymiczne jest mylący. W praktyce klinicznej z pewnością nie każdy rodzaj depresji należy leczyć lekami określanymi jako przeciwdepresyjne, a działanie leków przeciwpsychotycznych z pewnością nie ogranicza się do leczenia tzw. psychoz (rozumianych jako choroby psychiczne, którym towarzyszą objawy wytwórcze). Bardzo dobrym przykładem jest tutaj terapia choroby afektywnej dwubiegunowej. W chorobie afektywnej dwubiegunowej typu pierwszego często w ogóle odradza się stosowanie leków przeciwdepresyjnych (także w okresach depresji), z kolei w chorobie afektywnej dwubiegunowej typu drugiego przydatność leków przeciwdepresyjnych ocenia się najczęściej jako „ograniczoną”. Z jednej strony występuje tu ryzyko zmiany fazy depresyjnej na hipomaniakalną, z drugiej często spotkać się można z lekoopornością. W tej sytuacji warto zadać pytanie o pozycję atypowych leków przeciwpsychotycznych w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej. W artykule przedstawiono aktualne wyniki badań dotyczących stosowania olanzapiny, kwetiapiny i amisulprydu w terapii depresji i manii w przebiegu tej choroby. Wspomniano również o roli leków z omawianej grupy w terapii zapobiegawczej (normotymicznej). Wyniki wielu poprawnych metodologicznie badań, przeprowadzonych z wykorzystaniem metody podwójnie ślepej próby oraz grupy kontrolnej placebo, wskazują na skuteczność olanzapiny w leczeniu zarówno depresji, jak i manii w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej. Można także wykorzystać olanzapinę, choć raczej w kuracjach skojarzonych, jako lek normotymiczny. Podstawowym problemem związanym ze stosowaniem tego leku jest częste występowanie zespołu metabolicznego. W przypadku kwetiapiny również istnieją dane dotyczące możliwości jej użycia w terapii depresji i manii. Autorzy badań nad kwetiapiną zwracają uwagę na to, że działanie zależy od dawki. W dawkach do 300 mg na dobę lek wykazuje głównie skuteczność przeciwdepresyjną. W leczeniu manii konieczne są dawki większe – zwykle powyżej 500 mg na dobę. Kluczowy problem związany z tym lekiem dotyczy występowania nadmiernej sedacji. W przypadku amisulprydu brakuje wystarczającej liczby badań, by stwierdzić przydatność leku w terapii choroby afektywnej dwubiegunowej. Bardzo interesujące są doniesienia kazuistyczne wskazujące na możliwość profilaktycznego działania amisulprydu u osób z istotnymi zaburzeniami metabolicznymi.

depresja, choroba afektywna dwubiegunowa, atypowe leki przeciwpsychotyczne, olanzapina, kwetiapina, amisulpryd