Psychospołeczne uwarunkowania zaburzeń przemiany metabolicznej u osób chorujących psychicznie
Urszula Łopuszańska1, Katarzyna Sidor1, Marta Makara-Studzińska2
Celem badań była analiza wskaźników zaburzeń przemiany metabolicznej u osób chorujących psychicznie z uwzględnieniem czynników psychologicznych, zachowań pro- i antyzdrowotnych, sytuacji materialnej oraz statusu zatrudnienia. Materiał i metody: W zakresie przemiany metabolicznej przebadano 91 osób (dorośli) ze zdiagnozowaną chorobą psychiczną korzystających z ośrodków środowiskowego wsparcia; przeanalizowano wyniki dotyczące: wskaźnika otyłości brzusznej WHR (waist to hip ratio – stosunek obwodu talii do obwodu bioder), cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, trójglicerydów, cholesterolu HDL oraz stężenia glukozy we krwi. Badanie funkcji poznawczych przeprowadzono przy użyciu różnych metod służących do badania: ogólnych funkcji poznawczych, pamięci bezpośredniej i odroczonej, fluencji słownej (literowej i semantycznej). Dodatkowo posłużono się testem do badania nasilenia depresji, a także ankietą socjodemograficzną. Wyniki: Nikotynizm wiązał się ze spadkiem funkcji poznawczych (p < 0,01) oraz fluencji literowej (p < 0,04). Osoby aktywne fizycznie miały niższy wskaźnik WHR (p < 0,008), mniejsze nasilenie objawów depresyjnych (p < 0,002), niższy wskaźnik hospitalizacji (p < 0,001) oraz osiągnęły lepsze rezultaty w zakresie krótkotrwałej pamięci bezpośredniej (p < 0,02) od osób nieaktywnych fizycznie. Osoby zatrudnione w warunkach chronionych miały niższy wskaźnik otyłości brzusznej WHR (p < 0,01) oraz uzyskały lepsze wyniki w teście mierzącym ogólne funkcje poznawcze – Short Test of Mental Status (p < 0,02). Wnioski: Nikotynizm, niska aktywność fizyczna, brak zatrudnienia wiążą się z zaburzeniami przemiany metabolicznej, szczególnie w odniesieniu do wskaźników nadwagi i otyłości, a także ze spadkiem ogólnych funkcji poznawczych oraz zdolności do uczenia się i zapamiętywania.