Sposoby klasyfikowania zaburzeń psychosomatycznych
Agnieszka Woźniewicz
Klasyfikowanie zaburzeń psychosomatycznych, mimo istnienia i powszechnego stosowania systemów klasyfikacyjnych, nie jest ujednolicone i niejednokrotnie przysparza trudności diagnostycznych. Zaburzenia psychosomatyczne mogą być trojakiego rodzaju: zaburzenie typu hipochondrii – występujące przy braku schorzeń somatycznych, zaburzenie somatyzacyjne – bez przeżywania psychicznego, a także czynniki psychiczne i somatyczne występujące jednocześnie. W niniejszej pracy przedstawiono sposoby diagnozowania zaburzeń psychosomatycznych według obowiązujących systemów klasyfikacyjnych, takich jak Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) oraz Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Porównano wersje: DSM-IV, w której wyróżniono zaburzenia występujące pod postacią somatyczną, zwane inaczej zaburzeniami somatoformicznymi, somatopodobnymi lub somatokształtnymi (somatoform disorders/somatic symptom disorder), i DSM-5, w której opisano zespoły z objawami somatycznymi i pokrewnymi (somatic symptom and related disorders). Omówiono też inne stosowane w Europie i Stanach Zjednoczonych sposoby klasyfikacji zaburzeń psychosomatycznych: objawy medycznie niewyjaśnione (medically unexplained symptoms), zespół fizycznej reakcji wobec stresu (bodily distress syndrome), czynniki psychiczne oddziałujące na stan somatyczny (psychological factors affecting medical condition). Ponadto zaprezentowano Kryteria Diagnostyczne dla Badań Psychosomatycznych (Diagnostic Criteria for Psychosomatic Research), obejmujące: lęk o zdrowie, fobię choroby, tanatofobię, zaprzeczanie chorobie, funkcjonalne objawy somatyczne wtórne do zaburzeń psychicznych, uporczywe somatyzacje, objawy konwersji, reakcję rocznicową, nastrój irytacji, wzór zachowania A, postawę rezygnacji/demoralizację i aleksytymię.