Wybrane problemy z zakresu zdrowia psychicznego wśród nastolatków w wychowaniu instytucjonalnym
Rafał Szmajda, Agnieszka Gmitrowicz
Celem pracy była ocena wybranych problemów z zakresu zdrowia psychicznego u nastolatków wychowywanych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i rodzinach zastępczych, w porównaniu z młodzieżą wychowaną przez rodziców. Badanie opiera się na danych populacji pacjentów hospitalizowanych w Klinice Psychiatrii Młodzieżowej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Metoda: Z bazy danych gromadzonych w latach 2006–2012 w Klinice Psychiatrii Młodzieżowej wyodrębniono cztery grupy pacjentów – na podstawie kryterium miejsca zamieszkania lub rodzaju sprawowanej nad nimi opieki. Badaniami retrospektywnymi objęto populację 1308 pacjentów, w tym 794 dziewcząt i 514 chłopców, w wieku 13–18 lat. Wyniki: W badanej grupie pieczą zastępczą częściej objęte były dziewczęta. Najczęstsze rozpoznanie, z którym hospitalizowane są dzieci wychowywane w instytucji, stanowią zaburzenia zachowania i emocji (grupa rozpoznań F90–F98). Wykazywało je prawie co drugie badane dziecko. Odsetek samouszkodzeń i prób samobójczych jest istotnie wyższy w grupach młodych osób wychowywanych w pieczy zastępczej i w placówkach opiekuńczo-wychowawczych niż w porównywanej grupie wychowywanej przez rodziców. Średnia wieku zapadania na zaburzenia psychiczne okazała się znacznie niższa w przypadku pieczy zastępczej i wychowania instytucjonalnego. W tej grupie dzieci zaobserwowano też istotnie większą liczbę hospitalizacji. Wnioski: 1) Dzieci i młodzież wychowywane w placówkach częściej niż ich rówieśnicy z rodzin pełnych, a nawet zastępczych, dokonują samouszkodzeń i prób samobójczych. 2) Dzieci w wychowaniu instytucjonalnym oraz w pieczy zastępczej mają niższą średnią wieku, w którym zapadają na zaburzenia psychiczne, niż ich rówieśnicy wychowywani w rodzinie; są też hospitalizowane częściej od rówieśników wychowywanych z rodzicami. 3) Wychowanie instytucjonalne jest czynnikiem pogarszającym rokowanie w zaburzeniach psychicznych dzieci i młodzieży, podobnie jak zamieszkiwanie z opiekunem niebędącym rodzicem.