LOGO
EN

Wiatr fenowy jako sezonowy czynnik ryzyka samobójstwa w regionie górskim

Iwona Koszewska1, Ewelina Walawender2, Anna Baran3, Jakub Zieliński4, Zbigniew Ustrnul5
Affiliacja i adres do korespondencji
Psychiatr Psychol Klin 2019, 19 (1), p. 48–53
DOI: 10.15557/PiPK.2019.0007
PlumX metrics:
Streszczenie

Cel: Przekonanie, że wiatr fenowy ma wpływ na samobójstwa, jest mocno zakorzenione w lokalnej kulturze w różnych regionach górskich świata, niemniej jednak dane naukowe dotyczące tego tematu są ograniczone. W niniejszej pracy badano hipotezę możliwej zależności między halnym (wiatr typu fenowego występujący w polskiej części Tatr) a ryzykiem samobójstwa. Metoda: Dokonano analizy liczby samobójstw odnotowanych w latach 1999–2014 przez urząd Policji w powiecie tatrzańskim w kontekście dobowych danych meteorologicznych. Fen zdefiniowano jako zespół różnych czynników meteorologicznych, w tym zmiany ciśnienia powietrza, temperatury, wilgotności, zachmurzenia, prędkości i kierunku wiatru. Zostały wzięte pod uwagę dni, w których pojawiły się warunki sprzyjające wystąpieniu wiatru halnego, oraz dwa dni poprzedzające zjawisko. Obliczono względne ryzyko samobójstwa. Wyniki: W okresie badania zarejestrowano 210 przypadków samobójstw, z czego 14,5% miało miejsce w dniach ze zjawiskami fenowymi. Wskaźnik samobójstw był podobny przez cały rok, niezależnie od pory roku. Halny nie zmienił ogólnego dobowego ryzyka samobójstwa, jednak mógł mieć wpływ na sezonowe ryzyko samobójstwa (p < 0,05). W dwóch grupach wiatru fenowego względne ryzyko zwiększyło się ponadczterokrotnie w okresie letnim i dwukrotnie w okresie jesieni, a wiosną obniżyło się dziesięciokrotnie. Wniosek: Brak jednoznacznych powiązań pomiędzy występowaniem halnego a samobójstwami. Wiatr fenowy mógł zwiększać ryzyko samobójstwa w Tatrach w okresie letnim i jesiennym analizowanego okresu. Konieczne są dalsze badania, aby wytłumaczyć możliwy związek wiatrów fenowych ze zgonami samobójczymi oraz aby wykorzystać wyniki tych badań do działań z zakresu zapobiegania samobójstwom w regionach górskich.

Słowa kluczowe
samobójstwo, czynniki ryzyka, wiatr fenowy, halny, sezonowość