LOGO
EN

„Trzecia fala” terapii poznawczo-behawioralnej w leczeniu zaburzeń odżywiania

Anna Bartosiewicz, Dominik Strzelecki

Affiliacja i adres do korespondencji
Psychiatr Psychol Klin 2019, 19 (2), p. 204–209
DOI: 10.15557/PiPK.2019.0020
PlumX metrics:
Streszczenie

Do zaburzeń odżywiania, zgodnie z kryteriami Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems, ICD-10), zaliczamy: jadłowstręt psychiczny, żarłoczność psychiczną, atypowe postacie tych zaburzeń, przejadanie się oraz wymioty związane z innymi czynnikami psychologicznymi. Obok monitorowania stanu somatycznego, realimentacji, edukacji pacjenta i rodziny, a niekiedy farmakoterapii i uczestnictwa w grupach samopomocowych ważną rolę w leczeniu wymienionych zaburzeń odgrywa psychoterapia. Standardy leczenia wskazują na skuteczność m.in. terapii poznawczo-behawioralnej – zwłaszcza w przypadku żarłoczności psychicznej i przejadania się. Zastosowanie znajduje tu transdiagnostyczny model zaburzeń odżywiania autorstwa Fairburna. Ma on jednak ograniczoną skuteczność względem pacjentów z jadłowstrętem psychicznym, z zaburzeniami współwystępującymi czy chronicznym przebiegiem zaburzeń. W artykule przedstawiono propozycje terapeutyczne tzw. „trzeciej fali” terapii poznawczo-behawioralnej, które w projektach pilotażowych i nielicznych badaniach randomizowanych dają obiecujące rezultaty. Kolejno omówiono dialektyczną terapię behawioralną (dialectical behaviour therapy, DBT), terapię akceptacji i zaangażowania (acceptance and commitment therapy, ACT) i terapię schematów (schema therapy, ST). Krótko scharakteryzowano też przesłanki leżące u podstaw stosowania wymienionych nurtów w leczeniu zaburzeń odżywiania, przytoczono przykłady protokołów oraz dostępne dane dotyczące ich skuteczności. Z dokonanego przeglądu wynika konieczność prowadzenia pogłębionych badań skupiających się na efektywności poszczególnych nurtów. Z pewnością należy wziąć pod uwagę indywidualną konceptualizację problemu pacjenta, która każdorazowo będzie wyznaczała najważniejsze obszary problemowe oraz pomagała w doborze najskuteczniejszych interwencji.

Słowa kluczowe
„trzecia fala” terapii poznawczo-behawioralnej, model transdiagnostyczny Fairburna, dialektyczna terapia behawioralna, terapia akceptacji i zaangażowania, terapia schematów