Warianty testu fluencji słownej w diagnostyce otępień – czy wybór liter ma znaczenie?
Monika Ponichtera-Kasprzykowska1, Tomasz Sobów2, Jakub Kaźmierski3
Cel: Test fluencji słownej (verbal fluency test, VFT) to proste narzędzie służące do diagnozy funkcji językowych. Ocena płynności słownej jest często stosowana w wykrywaniu zaburzeń funkcji poznawczych u osób z różnych grup klinicznych, również u chorych z zespołami otępiennymi. W praktyce klinicznej wykorzystywane są rozmaite warianty VFT, nawet w obrębie jednego obszaru językowego. Celem badań własnych była ocena przydatności stosowanych w Polsce wariantów VFT w neuropsychologicznej diagnostyce otępień. Materiał i metody: W badaniach uczestniczyło 60 osób z rozpoznaniem otępienia w chorobie Alzheimera oraz łącznie 80 osób z grupy kontrolnej (w dwóch przedziałach wiekowych: 30–60 lat i 65–90 lat). Zastosowano trzy warianty fonetyczne testu: FAS, KPM, WZL, a także dwa warianty semantyczne: Zwierzęta i Przedmioty Ostre. Analizie poddano poziom wykonania testu przez badanych (liczbę poprawnie aktualizowanych słów w każdej z 11 wyodrębnionych kategorii) oraz walory diagnostyczne poszczególnych wariantów narzędzia. Wyniki: Osoby z rozpoznaniem otępienia osiągają gorsze wyniki niż osoby zdrowe we wszystkich zadaniach dotyczących fluencji słownej. Między składowymi VFT (11 kategorii) nie istnieją różnice istotne statystycznie (p = 0,500) w obrębie badanych grup. Każdy z 11 elementów VFT różnicuje w stopniu wysoce istotnym statystycznie osoby z rozpoznanym otępieniem od osób bez rozpoznanych zaburzeń (p < 0,001). Wnioski: Zastosowany wariant VFT nie ma wpływu na walory diagnostyczne narzędzia u osób w przedziale wiekowym 65–90 lat. Wyniki badania potwierdzają wysoką użyteczność VFT w neuropsychologicznej diagnostyce otępień.