Fenomenologia i epidemiologia halucynacji słuchowych słownych oraz teorie wyjaśniające ich powstawanie
Radosław Tomalski, Igor J. Pietkiewicz
Halucynacje słuchowe słowne mogą się przejawiać na rozmaite sposoby, jako pojedynczy głos lub wiele głosów, które komentują, przekazują instrukcje, obrażają albo pocieszają. Mogą to czynić w pierwszej osobie („Jestem beznadziejny. Wszyscy mnie nienawidzą”), drugiej („Uciekaj stąd”, „Zabij się”) bądź trzeciej („Ona się do niczego nie nadaje. Powinna skoczyć z mostu”). Halucynacje są bardzo zróżnicowane pod względem treści, formy i dynamiki. Niektórzy badacze uważają, że doświadczenie głosów u ludzi z różnych grup klinicznych jest bardzo podobne (albo nawet identyczne) i ma charakter transdiagnostyczny. Inni zaś zwracają uwagę na istotne różnice dotyczące charakterystyki głosów. Chociaż halucynacje słuchowe słowne są powszechnie kojarzone przede wszystkim z zaburzeniami z kręgu schizofrenii, nowsze badania wskazują na częste występowanie tego objawu również w innych zaburzeniach, a także u osób zdrowych. Sformułowano więc koncepcję kontinuum, która zakłada, że słyszenie głosów jest doświadczeniem o charakterze niezależnym od kontekstu. W niniejszym artykule przedstawiono teorie psychologiczne i mechanizmy neurobiologiczne, które mogą wyjaśniać powstawanie halucynacji słuchowych słownych. Omówiono też charakterystyczne cechy tego doświadczenia u osób reprezentujących poszczególne grupy zaburzeń psychiatrycznych. Zwrócono ponadto uwagę na potrzebę dalszych badań jakościowych eksplorujących doświadczenie halucynacji słuchowych u pacjentów z różnych grup, co pozwoli na dobranie bardziej adekwatnych metod terapeutycznych.