LOGO
EN

Jakie znaczenie afektywne mają słowa dla osób o wysokim poziomie lęku – cechy?

Ewa Małgorzata Szepietowska

Affiliacja i adres do korespondencji
Psychiatr Psychol Klin 2019, 19 (4), p. 370–380
DOI: 10.15557/PiPK.2019.0040
PlumX metrics:
Streszczenie

Wprowadzenie: Ludzie z wysokim poziomem lęku – cechy charakteryzują się określonym sposobem przetwarzania informacji, na który składają się tendencyjność uwagowa i interpretacyjna, nadczujność w detekcji sygnałów zagrażających oraz negatywizm/podejrzliwość w interpretacji danych. Cel: Postanowiono ustalić, czy osoby o różnym poziomie lęku – cechy różnią się pod względem oceny słów (ich wartościowości i stopnia pobudzenia). Metody: Poziom lęku – cechy został oceniony u 171 uczestników badania za pomocą podskali STAI II Inwentarza Stanu i Cechy Lęku Spielbergera w polskiej adaptacji. Na podstawie analizy skupień wyników stenowych w STAI II wydzielono trzy grupy uczestników: LA – low trait anxiety, niski poziom lęku – cechy; HA – high trait anxiety, wysoki poziom lęku – cechy; MA – medium trait anxiety, przeciętny poziom lęku – cechy. Do oceny afektywnej słów użyto listy 101 wyrazów. Uwzględniono dwa elementy: wartościowość i siłę wzbudzenia każdego słowa, oceniane na dwóch skalach Likerta. Zakres ocen wynosił od −4 (wartościowość negatywna/apatia), przez 0 (obojętność/spokój), do +4 (wartościowość pozytywna/pobudzenie). Obliczono dwa ogólne wskaźniki: sumę wartości emocjonalnych i sumę wartości pobudzenia. Wyniki: Kierunek wartościowania pojęć i ocena siły pobudzenia są powiązane z nasileniem lęku – cechy. W porównaniu z grupami LA i MA osoby z grupy HA prezentują inny wzorzec oceny słów: mają tendencję do przypisywania słowom mniej pozytywnej czy wręcz negatywnej wartościowości oraz nieco wyższej wartości pobudzenia. Grupy LA i MA oceniają pojęcia jako bardziej pozytywne i mające podobnie wysoką wartość aktywizacyjną. W odróżnieniu od grup LA i MA w grupie HA nie wykazano korelacji między wartością słowa a przypisywanym mu pobudzeniem. Wnioski: Obserwowana w grupie HA tendencja do nadawania słowom negatywnej wartościowości i nieco wyższego stopnia pobudzenia może wskazywać na obecność jednej z istotnych cech wysokiego poziomu lęku – cechy: negatywizmu. Cechy afektywnej oceny słów mogą stanowić punkt odniesienia w analizach funkcjonowania poznawczo-emocjonalnego osób z zaburzeniami lękowymi. Metoda afektywnej oceny słów jest interesującą propozycją diagnozowania i oceny dynamiki objawów.

Słowa kluczowe
lęk – cecha, afektywne znaczenie słów, wartościowość, pobudzenie