Złożony zespół stresu pourazowego (complex post-traumatic stress disorder, cPTSD) to nowe rozpoznanie, które pojawi się w 11. edycji klasyfikacji psychiatrycznej ICD (International Classification of Diseases – Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób). Łączy ono cechy zaburzenia stresowego pourazowego i zaburzenia osobowości. W artykule omówiono historię tego rozpoznania i dotychczasowe pomysły na jego konceptualizację. Kryteria cPTSD obejmują objawy stresu pourazowego (ponowne przeżywanie, unikanie i poczucie zagrożenia) oraz trzy grupy objawów nazywane łącznie zaburzeniem organizacji self: dysregulację emocjonalną, negatywny obraz siebie i zaburzenia w relacjach. Na podstawie najnowszych badań zilustrowano podobieństwa i różnice między cPTSD a zaburzeniem osobowości borderline. Postuluje się przede wszystkim kluczowe znaczenie dysocjacji jako patomechanizmu cPTSD. Ma to istotne implikacje dla praktyki klinicznej, gdyż wielu pacjentów spełniających kryteria cPTSD otrzymuje błędną diagnozę i jest leczonych z rozpoznaniem zaburzeń osobowości, bez uwzględnienia standardów postępowania wypracowanych z myślą o osobach z objawami stresu pourazowego. Jedną z istotnych modyfikacji jest zastosowanie terapii fazowej, w której podkreśla się konieczność uzyskania pewnej stabilizacji w zakresie objawów i funkcjonowania przed podjęciem pracy nad urazowymi wspomnieniami.