Współwięźniowie kontra rodzina – poczucie przynależności wytatuowanych więźniów
Mateusz Jan Lammek
Poczucie przynależności do grupy może być formą adaptacji do warunków izolacji więziennej. Jednak nadmierna identyfikacja grupowa może skutkować negatywnymi konsekwencjami dla tożsamości jednostki. Odczuwane wsparcie w relacjach społecznych stanowi znaczący zasób osobisty osób skazanych. Tożsamość społeczna osób skazanych wpływa na ich zachowanie, a tym samym na efekt oddziaływań penitencjarnych. Stąd celem pracy było określenie poczucia przynależności do grupy wśród skazanych, którzy posiadają modyfikacje ciała. Metoda: Badania przeprowadzono w jednostkach penitencjarnych na terenie Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Gdańsku. W badaniu wzięło udział 58 ponownie skazanych więźniów (36,2% skazanych nie posiadało modyfikacji ciała, a 63,8% miało tatuaż/tatuaże). Wiek osób badanych zawierał się w przedziale 18–62 lata (M = 35,12; odchylenie standardowe, standard deviation, SD = 10,98). Uczestnicy badania wypełnili skalę identyfikacji z grupą (Mael i Ashforth, 1992), skalę fuzji z grupą (Gómez et al., 2011) oraz miarę fuzji tożsamości (Swann et al., 2009). Wyniki: Wykazano, że skazani deklarują bardzo słabe poczucie przynależności do współwięźniów (55,2%) oraz bardzo silne poczucie przynależności z rodziną (44,8%). Zaobserwowano – na granicy istotnej tendencji statystycznej – zależność między młodszym wiekiem a wyższymi wynikami na skali fuzji tożsamości. Wnioski: Wykorzystanie relacji interpersonalnych jako osobistego zasobu w procesie resocjalizacji może mieć niezwykłe znaczenie dla prawdopodobieństwa recydywy w przyszłości. Szczególnie niestandardowe metody mogą pozwolić skazanym na przetestowanie siebie w nowej roli. Formowanie obrazu siebie nie przez pryzmat społecznych stereotypów więźniów przy jednoczesnym wsparciu rodziny może wzmacniać społecznie akceptowane zachowania.