Związek czynników biopsychospołecznych z masą oraz składem ciała dzieci w wieku przedszkolnym
Bogna Batko1, Małgorzata Kowal2, Marta Szwajca1, Maciej Pilecki1
Założenia: Na podstawie badań szacuje się, że od początku XXI wieku na świecie potroiła się liczba osób otyłych do 18. roku życia. W Polsce odsetek dzieci i młodzieży z nadwagą oscyluje wokół 12–15%, a z otyłością – wokół 5–11%. Przyczyn opisanego stanu rzeczy upatruje się w zmianach socjokulturowych, które zaszły w naszym kraju w ostatnich kilkunastu latach. Cel: Celem badania była ocena czynników biopsychospołecznych powiązanych ze wskaźnikami otłuszczenia u dzieci przedszkolnych. Badanie może stanowić materiał porównawczy do podobnych badań, obejmujących inne populacje czy przedziały czasowe. Materiał i metody: Badanie przeprowadzono wśród dzieci w wieku 3–7 lat z losowo wybranych przedszkoli ze wszystkich dzielnic Krakowa. Dzieci poddano badaniu antropometrycznemu, a ich matki wypełniły Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych (Coping Inventory for Stressful Situations, CISS) i ankietę opisującą status społeczno-ekonomiczny rodziny. Nauczyciele wypełnili Ankietę Niepokojących Zachowań, opisującą zachowania dzieci. Łącznie przebadano 959 dzieci, ostatecznie do badania włączono 203 dziewczynki i 209 chłopców z pełnymi danymi badawczymi. Do analizy metodą regresji wielorakiej krokowej wstecznej jako zmienną zależną wykorzystano wskaźnik Slaughter, a jako predyktory włączono 16 zmiennych. Wyniki: Rezultaty przeprowadzonych badań dowodzą, że nadwaga lub otyłość u dzieci jest skorelowana z nieprawidłową masą ciała u przynajmniej jednego z rodziców. Zaobserwowano związek między stylami radzenia sobie ze stresem prezentowanymi przez matki, szczupłością matek w dzieciństwie i stosowaniem przez nie diety, masą urodzeniową dziecka i okresem karmienia piersią a poziomem otłuszczenia ciała dzieci. Wnioski: Otrzymane wyniki wskazują, iż masa ciała dziecka pozostaje w związku z rodzinnymi czynnikami biologicznymi i psychologicznymi, których interakcja powinna być przedmiotem dalszych analiz.