Problemowe użytkowanie, nadmierne korzystanie, uzależnienie od smartfona
Patrycja Pajor
Cel: Korzystanie z technologii mobilnej, związanej z wieloma udogodnieniami, jest zjawiskiem powszechnym i codziennym. Rosnące znaczenie urządzeń mobilnych skłania do zadania pytań: Czy częste używanie telefonu komórkowego jest tylko nadużywaniem, czy już uzależnieniem? Czy problemowe użytkowanie smartfonów powinno się znaleźć w kręgu uzależnień behawioralnych? Zjawisko to nie zostało dotychczas jednoznacznie zdefiniowane. Celami niniejszego artykułu były przegląd literatury przedmiotu poświęconej problemowemu używaniu smartfonów i ustalenie, czy spełnia ono kryteria uzależnienia. Metody: W pracy dokonano przeglądu badań dotyczących uzależnienia od smartfonów, opierając się na czterech bazach naukowych (PubMed, Web of Knowledge, Scopus, Science Direct), oraz przeprowadzono analizę, by określić, czy diagnoza „uzależnienie” jest bardziej adekwatna niż „nadmierne i problemowe używanie smartfona”. Wnioski: Potrzeba zmiany definicji uwarunkowana jest postępem technologicznym. Dawniej problemowe użytkowanie telefonów komórkowych i uzależnienie od internetu były łatwiejsze do rozdzielenia. Dziś, w związku z pojawieniem się smartfonów, których funkcje wykraczają poza rozmowy telefoniczne i pisanie krótkich wiadomości oraz w których można zainstalować wiele aplikacji internetowych, oba zagadnienia wydają się nierozerwalne. Mimo że większość badań potwierdza istnienie uzależnienia od smartfona, nasilenie konsekwencji jego nadużywania nie odpowiada nasileniu charakterystycznemu dla uzależnienia. Uzależnienie to zaburzenie o poważnych skutkach dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Nadmierne użytkowanie smartfona może mieć podobny przebieg, jeśli chodzi o problemy z kontrolą impulsów i negatywne konsekwencje, nie oznacza to jednak, że jest z uzależnieniem tożsame. W odniesieniu do kryteriów uzależnienia zjawisko to powinno być określane jako problemowe używanie smartfona. Problematyczne wykorzystywanie technologii należy badać w szerszym kontekście społeczno-kulturowym.