Skuteczność terapii poznawczo-behawioralnej w zakresie uzyskiwania remisji i redukcji częstości nawrotów w zaburzeniach lękowych
Jakub Miazgowski1, Marta Tuszkiewicz1, Tomasz Miazgowski2
Zaburzenia lękowe to niejednorodna grupa zaburzeń psychicznych charakteryzujących się odczuwaniem niekontrolowanego lęku o znacznym nasileniu. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi leczenie pierwszego rzutu obejmuje terapię poznawczo- -behawioralną i farmakoterapię. Celem prezentowanej pracy, przygotowanej na podstawie najnowszych badań obserwacyjnych i przeglądów systematycznych z metaanalizą opublikowanych w latach 2020–2021, była ocena skuteczności terapii poznawczo-behawioralnej w zaburzeniach lękowych w zakresie redukcji objawów oraz częstości występowania remisji i nawrotów. Omówiono również trudności metodologiczne dotyczące ustalenia jednolitych kryteriów diagnostycznych remisji i nawrotu w zaburzeniach lękowych. Wnioski: 1) Najnowsze przeglądy systematyczne potwierdzają krótkoterminową skuteczność terapii poznawczo-behawioralnej w redukowaniu nasilenia objawów w zaburzeniach lękowych, szczególnie w zespole stresu pourazowego i zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych. 2) Wyniki metaanaliz wskazują, że częstość remisji w zaburzeniach lękowych leczonych terapią poznawczo-behawioralną wynosi 13–53% (najwyższa jest w zespole stresu pourazowego, najniższa – w zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych), a częstość nawrotów to 4–24% (najwyższa w zaburzeniach obsesyjno- -kompulsyjnych, najniższa w fobiach społecznych), w zależności od rodzaju zaburzenia lękowego, czasu od zakończenia terapii, objawów rezydualnych oraz kryteriów użytych do rozpoznania remisji i nawrotu. 3) Po zakończeniu terapii poznawczo- -behawioralnej sugeruje się leczenie podtrzymujące w formie okresowych sesji tradycyjnych lub wideokonferencji. Znaczenie innych, niezsynchronizowanych form terapii zdalnej (prowadzonej za pomocą internetu, biblioterapii czy aplikacji mobilnych) wymaga potwierdzenia w dalszych badaniach.