LOGO
EN

Skrupulatyzm – poznawczo-behawioralne rozumienie religijno-moralnego zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego i model leczenia

Paulina Albińska1,2

Affiliacja i adres do korespondencji
Psychiatr Psychol Klin 2022, 22 (1), p. 25–39
DOI: 10.15557/PiPK.2022.0004
PlumX metrics:
Streszczenie

W artykule zaprezentowano problem skrupulatyzmu w kontekście terapii poznawczo-behawioralnej. Zaburzenie to od dawna wzbudza ciekawość psychologów i teologów. Rozwój psychologii klinicznej zogniskował uwagę badaczy i terapeutów na etiologii i nozologicznym umiejscowieniu tego fenomenu psychologiczno-moralnego. Przez wiele lat różnorodność podejść psychologicznych i niejasności dotyczące metod terapii wzbudzały kontrowersje, a skutki leczenia uznawane były za znikome, co generowało sceptycyzm pacjentów. Zmianę przyniosła konceptualizacja zaburzenia w paradygmacie poznawczo-behawioralnym. Artykuł skrótowo przedstawia ewolucję modeli i technik terapeutycznych wykorzystywanych w pracy z osobami z rozpoznaniem skrupulatyzmu. Odwołano się do epidemiologii zjawiska w kontekście jego umiejscowienia w grupie zaburzeń ze spektrum obsesyjno-kompulsyjnego. Zaprezentowano przemiany konceptualizacji problemów doświadczanych przez skrupulantów, uwzględniając najczęściej przywoływane w piśmiennictwie psychologiczno-medycznym poznawczo-behawioralne modele zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego – za którego podtyp uważany jest współcześnie skrupulatyzm. Omówiono również mało rozpowszechniony w polskim piśmiennictwie poznawczo-behawioralny model zaburzenia wraz z implikacjami dla praktyki klinicznej oraz modyfikacje standardowego protokołu pracy z pacjentami z rozpoznaniem zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego dokonywane z myślą o potrzebach osób prezentujących moralno-religijny rys choroby. Celem artykułu jest także propagowanie wiedzy na temat skrupulatyzmu w środowisku terapeutów, duszpasterzy i naukowców, a w rezultacie inspirowanie do twórczej pracy i poprawy jakości codziennego funkcjonowania pacjentów.

Słowa kluczowe
skrupulatyzm, zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne, terapia poznawczo-behawioralna