Czynniki związane z poziomem funkcjonowania osobowości oraz implikacje dla systemu ochrony zdrowia psychicznego w Polsce
Anna Zajenkowska1, Katarzyna Czajkowska-Łukasiewicz1, Anna Włodarska1, Agnieszka Chrzczonowicz-Stępień2, Iwona Nowakowska3, Jan Cieciuch4, Ewa Topolewska-Siedzik4, Ewa Niezgoda5
Affiliacja i adres do korespondencjiWprowadzenie i cel: Dane dotyczące zaburzeń osobowości są niejednoznaczne, szacuje się, że zaburzenia te mogą dotyczyć 6–30% światowej populacji. W Polsce brakuje aktualnych i precyzyjnych danych dotyczących ich występowania. Wynika to między innymi z trudności diagnostycznych. Aktualnie wprowadzane klasyfikacje chorób psychicznych uwzględniają dymensjonalny charakter zaburzeń osobowości. Diagnoza dymensjonalna skupia się między innymi na poziomie i rodzaju nieprawidłowości w funkcjonowaniu osobowości, a nie na typie zaburzenia, co stanowi znaczącą zmianę w podejściu diagnostycznym. Aktualny projekt jest oparty na podejściu dymensjonalnym i ma trzy podstawowe cele: 1) określenie możliwości wyróżnienia grup, które prezentują różne poziomy funkcjonowania osobowości; 2) przeanalizowanie różnic pomiędzy wyłonionymi grupami dotyczących zmiennych socjodemograficznych, doświadczeń związanych z leczeniem zaburzeń zdrowia psychicznego, traumatycznych przeżyć w dzieciństwie i adolescencji, a także samookaleczeń i zachowań samobójczych w ciągu życia; 3) przedstawienie perspektywy praktyków dotyczącej leczenia osób z trudnościami osobowościowymi i zaburzeniami osobowości w zależności od ich nasilenia. Materiał i metody: Badanie miało charakter kwestionariuszowy i zostało przeprowadzone przez panel badawczy na próbie reprezentatywnej (N = 1030). Poziom funkcjonowania osobowości był mierzony z użyciem samoopisowej Krótkiej Skali Poziomu Funkcjonowania Osobowości według DSM-5 (Level of Personality Functioning Scale–Brief Form 2.0, LPFS-BF 2.0). Wyniki: Wyniki wskazują na możliwość wyróżnienia trzech grup prezentujących różny poziom funkcjonowania osobowości, odnoszący się do głębokości zaburzenia funkcjonowania intrapsychicznego i interpersonalnego. Grupy te różniły się istotnie pod względem zmiennych takich jak wiek, płeć, wykształcenie, wielkość miejsca zamieszkania, objawy depresyjne/lękowe oraz historia doświadczeń traumatycznych. Wnioski: Rezultaty badania mogą mieć istotne znaczenie dla rozwoju skutecznych strategii profilaktyki zdrowia psychicznego i dostosowanej opieki medycznej dla osób z trudnościami i zaburzeniami osobowości.
