Predyktory dystresu wśród pracowników uczelni wyższych w czasie pandemii COVID-19. Część I. Zmienne socjodemograficzne, zawodowe i związane z pandemią
Beata Hintze1, Małgorzata Woźniak-Prus2, Magdalena Gawrych3, Andrzej Cudo4
Wprowadzenie i cel: Identyfikacja predyktorów nasilenia depresji, lęku i stresu w zakresie czynników socjodemograficznych, zawodowych oraz związanych z pandemią COVID-19 w grupie kobiet i mężczyzn – pracowników uczelni wyższych. Materiał i metody: Badanie przeprowadzono wśród pracowników uczelni wyższych w okresie sześciu miesięcy (od marca do sierpnia 2021 roku) w czasie trwania trzeciej fali pandemii COVID-19 za pośrednictwem platformy Google. Wykorzystano częściowo ustrukturyzowane kwestionariusze dotyczące zmiennych socjodemograficznych, doświadczeń związanych z pandemią, stresorów wynikających z nauczania zdalnego oraz Skalę Depresji, Lęku i Stresu (Depression, Anxiety, and Stress Scale, DASS-21) do pomiaru zdrowia psychicznego. Wyniki: W badaniu wzięło udział 1015 pracowników uczelni wyższych; 68,3% stanowiły kobiety. Uczestnicy byli w wieku 22–82 lata (M = 44,39 roku, SD = 11,4). Stwierdzono istotne różnice w zakresie zmiennych socjodemograficznych, obaw związanych z zachorowaniem na COVID-19, poczucia obciążenia pandemią między kobietami i mężczyznami. Odnotowano także wyższe nasilenie lęku ocenianego skalą DASS-21 u kobiet. Uzyskano odmienne modele dla nasilenia objawów depresji, lęku i stresu. Wnioski: W czasie pandemii COVID-19 badane kobiety miały wyższy poziom lęku w porównaniu z mężczyznami. Niezależnie od płci czynnikami ryzyka nasilenia dystresu były choroba przewlekła i młodszy wiek, a czynnikami ochronnymi – wyższy poziom wykształcenia (stopień naukowy) i bycie w związku (małżeńskim lub nieformalnym). Dla kobiet dodatkowo czynnikiem ochronnym było zamieszkanie w małym mieście i zatrudnienie na stanowisku nauczyciela akademickiego. Dla mężczyzn istotnym czynnikiem ryzyka była śmierć bliskiej osoby z powodu COVID-19.