Predyktory dystresu wśród pracowników uczelni wyższych w czasie pandemii COVID-19. Część II. Czynniki ochrony i ryzyka u kobiet i mężczyzn
Beata Hintze1, Małgorzata Woźniak-Prus2, Magdalena Gawrych3, Andrzej Cudo4
Wprowadzenie i cel: Analiza predyktorów ryzyka dystresu i ochrony w zakresie czynników socjodemograficznych oraz związanych z pandemią COVID-19 w grupie kobiet i mężczyzn pracujących na polskich uczelniach. Materiał i metody: W okresie od marca do sierpnia 2021 roku przeprowadzono badanie internetowe wśród 1015 pracowników uczelni wyższych w wieku 22–82 lata (M = 44,39 roku, SD = 11,4), w tym 68,3% kobiet. Wykorzystano częściowo ustrukturyzowane kwestionariusze dotyczące zmiennych socjodemograficznych, doświadczeń związanych z pandemią, stresorów wynikających z nauczania zdalnego oraz Skalę Depresji, Lęku i Stresu (Depression, Anxiety, and Stress Scale, DASS-21) do pomiaru zdrowia psychicznego. Wyniki: Regresja wielozmiennowa wykazała, że obciążenie pandemią ma istotne znaczenie dla nasilenia objawów lęku, depresji i stresu zarówno u mężczyzn, jak i kobiet. Tylko w grupie kobiet istotnym predyktorem nasilenia lęku i stresu był wiek badanych. Stwierdzono także różnicę między grupami dla związku między statusem nauczyciela akademickiego a stresem. Dla kobiet praca nauczyciela akademickiego była czynnikiem odpowiadającym za silniejsze odczuwanie ogólnego stresu. Bycie w związku stanowiło czynnik ochronny dla depresji w grupie kobiet. Wnioski: Zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn najistotniejszymi czynnikami ryzyka pogarszania się zdrowia psychicznego były czynniki związane pośrednio i bezpośrednio z sytuacją pandemii: zmiany w życiu prywatnym w okresie pandemii, poczucie obciążenia pandemią, występowanie chorób przewlekłych. Z kolei za czynniki ochronne dla obu płci można uznać bliską relację (bycie w związku formalnym vs nieformalnym).