Funkcjonalna Skala Dojrzałości Społecznej: nowa metoda oceny zachowań adaptacyjnych w procesie diagnozy zaburzeń rozwoju intelektualnego
Urszula Sajewicz-Radtke1, Ariadna Beata Łada-Maśko2, Paweł Jurek3, Michał Olech4, Bartosz Mikołaj Radtke1

Wprowadzenie i cel: Proces diagnozy zaburzeń rozwoju intelektualnego wymaga oceny zarówno funkcjonowania intelektualnego, jak i zachowań adaptacyjnych. Należy jednak zwrócić uwagę, że zachowania adaptacyjne mogą być zróżnicowane kulturowo. W związku z tym konieczne jest opracowanie narzędzi diagnostycznych uwzględniających specyficzny kontekst kulturowy, co umożliwi ich rzetelną i trafną ocenę. Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie nowo opracowanej metody oceny funkcjonowania adaptacyjnego – Funkcjonalnej Skali Dojrzałości Społecznej (FSDS). Ponadto zbadano różnice w zakresie zachowań adaptacyjnych między osobami z populacji ogólnej a grupą osób z zaburzeniami rozwoju intelektualnego. Materiał i metody: W celu oszacowania własności psychometrycznych FSDS przeprowadzono badania walidacyjne z udziałem osób z populacji ogólnej (N = 1657) oraz osób z zaburzeniami rozwoju intelektualnego (N = 61). Wyniki: Wyniki przeprowadzonych badań potwierdziły hierarchiczną strukturę oraz wysoką rzetelność i trafność FSDS. Ponadto wykazano, że w zakresie sfery społeczno-emocjonalnej i sfery aktywności ponad jedna czwarta grupy klinicznej uzyskała wyniki porównywalne do rezultatów osób z populacji ogólnej. Wnioski: Określenie poziomu funkcjonowania adaptacyjnego, a nie tylko intelektualnego w diagnozie zaburzeń rozwoju intelektualnego jest warunkiem koniecznym do postawienia trafnej diagnozy. Ponadto uwzględnienie szerszego kontekstu funkcjonowania osoby badanej w procesie diagnostycznym ułatwia opracowanie indywidualnych planów pomocy, określenie realnych celów do pracy oraz monitorowanie skuteczności wprowadzonych interwencji. Ważne jest również uwzględnienie sfery motorycznej, jako ważnego aspektu zachowań adaptacyjnych.