LOGO
EN

Funkcjonalna Skala Dojrzałości Społecznej: nowa metoda oceny zachowań adaptacyjnych w procesie diagnozy zaburzeń rozwoju intelektualnego

Urszula Sajewicz-Radtke1, Ariadna Beata Łada-Maśko2, Paweł Jurek3, Michał Olech4, Bartosz Mikołaj Radtke1

Affiliacja i adres do korespondencji
Psychiatr Psychol Klin 2024; 24 (3): 189–201
DOI: 10.15557/PiPK.2024.0024
PlumX metrics:
Streszczenie

Wprowadzenie i cel: Proces diagnozy zaburzeń rozwoju intelektualnego wymaga oceny zarówno funkcjonowania intelektualnego, jak i zachowań adaptacyjnych. Należy jednak zwrócić uwagę, że zachowania adaptacyjne mogą być zróżnicowane kulturowo. W związku z tym konieczne jest opracowanie narzędzi diagnostycznych uwzględniających specyficzny kontekst kulturowy, co umożliwi ich rzetelną i trafną ocenę. Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie nowo opracowanej metody oceny funkcjonowania adaptacyjnego – Funkcjonalnej Skali Dojrzałości Społecznej (FSDS). Ponadto zbadano różnice w zakresie zachowań adaptacyjnych między osobami z populacji ogólnej a grupą osób z zaburzeniami rozwoju intelektualnego. Materiał i metody: W celu oszacowania własności psychometrycznych FSDS przeprowadzono badania walidacyjne z udziałem osób z populacji ogólnej (N = 1657) oraz osób z zaburzeniami rozwoju intelektualnego (N = 61). Wyniki: Wyniki przeprowadzonych badań potwierdziły hierarchiczną strukturę oraz wysoką rzetelność i trafność FSDS. Ponadto wykazano, że w zakresie sfery społeczno-emocjonalnej i sfery aktywności ponad jedna czwarta grupy klinicznej uzyskała wyniki porównywalne do rezultatów osób z populacji ogólnej. Wnioski: Określenie poziomu funkcjonowania adaptacyjnego, a nie tylko intelektualnego w diagnozie zaburzeń rozwoju intelektualnego jest warunkiem koniecznym do postawienia trafnej diagnozy. Ponadto uwzględnienie szerszego kontekstu funkcjonowania osoby badanej w procesie diagnostycznym ułatwia opracowanie indywidualnych planów pomocy, określenie realnych celów do pracy oraz monitorowanie skuteczności wprowadzonych interwencji. Ważne jest również uwzględnienie sfery motorycznej, jako ważnego aspektu zachowań adaptacyjnych.

Słowa kluczowe
zachowania adaptacyjne, zaburzenia rozwoju intelektualnego, DID, IDD, diagnoza