Uprzejmie informujemy, że począwszy od numeru 2/2023 „Psychiatria i Psychologia Kliniczna” będzie się ukazywać jedynie w wersji elektronicznej – w trybie open access.

W dniu 1 marca 2023 r. Redakcja uruchomiła system do elektronicznej obsługi manuskryptów. Obecnie prace wraz z załącznikami należy przesyłać wyłącznie za pośrednictwem panelu.

Od dnia 1 stycznia 2023 r. wydawca „Psychiatrii i Psychologii Klinicznej” wprowadza odpłatność za tłumaczenie na język angielski (w wysokości 65 zł brutto za stronę obliczeniową, tj. 1800 znaków ze spacjami), a w przypadku nadesłania pracy w języku angielskim – za jej opracowanie językowe (35 zł brutto za każdą rozpoczętą stronę tekstu).

W dniach 24 i 25 listopada 2023 roku w Krakowie odbędzie się kolejna już, VI Ogólnopolska Konferencja „Psychiatria i duchowość” organizowana wspólnie przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum, Akademię Ignatianum oraz Szpital Kliniczny im. dr. Józefa Babińskiego.

2 grudnia 2023 roku odbędzie się V Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Psychiatria na świecie”, organizowana przez Centrum Terapii Dialog. Konferencja skierowana jest do lekarzy psychiatrów. O czym będzie mowa podczas spotkania? O tym, jak zmienia się psychiatria, co nowego w leczeniu psychiatrycznym, czym żyją lekarze psychiatrzy na świecie. Będzie dużo najnowszej wiedzy, aktualnych doniesień, informacji o ważnych, być może przełomowych, odkryciach i badaniach.

Alternatywny model zaburzeń osobowości (alternative model of personality disorders, AMPD) DSM-5 jest obecnie weryfikowany empirycznie pod kątem jego przydatności i trafności diagnostycznej dla zaburzeń osobowości. Jednocześnie prowadzone są liczne badania oparte na koncepcji nieadaptacyjnych schematów Younga. Prezentowane badania mają na celu porównanie możliwości wyjaśniania nasilenia cech borderline (borderline personality disorder, BPD) za pomocą obu modeli. Analizie poddano wyniki uzyskane od 565 zdrowych osób dorosłych w wieku 18–81 lat (M = 37 lat), wśród których kobiety stanowiły nieco ponad 52%. Zastosowano trzy metody pomiarowe: Ustrukturalizowany Wywiad Kliniczny do Badania Zaburzeń Osobowości z Osi II według DSM-IV – Kwestionariusz Osobowości – do pomiaru nasilenia cech osobowości nieprawidłowej (tylko itemy dla BPD), Kwestionariusz Schematów Younga (YSQ-S3) do pomiaru nieadaptacyjnych schematów (w modelu czterech domen) oraz Inwentarz Osobowości PID-5, wersja skrócona dla pomiaru DSM-5. 

Praca dotyczy roli optymizmu w radzeniu sobie ze stresem oraz emocji pojawiających się u rodziców dzieci z moczeniem nocnym. Celem badania było ustalenie relacji między strategiami zaradczymi a emocjami odczuwanymi przez rodziców dzieci z moczeniem mocnym, z uwzględnieniem moderującej roli optymizmu. W badaniu wzięło udział 70 osób – rodziców dzieci z problemem moczenia nocnego będących pacjentami Poradni Nefrologii Dziecięcej i Poradni Zaburzeń Oddawania Moczu u Dzieci przy Klinice Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej Wojskowego Instytutu Medycznego – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie. Uczestnicy udzielili odpowiedzi na pytania w ankiecie socjodemograficznej oraz w kwestionariuszach oceniających: poziom dyspozycyjnego optymizmu (Test Orientacji Życiowej – Life Orientation Test-Revised, LOT-R), strategie radzenia sobie w sytuacji stresowej związanej z chorobą dziecka (Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych – Coping Inventory for Stressful Situations, CISS-S), poziom emocji pozytywnych i negatywnych (Skala Uczuć Pozytywnych i Negatywnych, SUPIN, S30). Rezultaty badań pozwoliły na częściowe potwierdzenie hipotez.

Nowotwór piersi uznawany jest za najczęściej występujący nowotwór u kobiet i znaczące wyzwanie dla profilaktyki. Celem niniejszej pracy było określenie związku między perspektywą czasową (koncentracja na przeszłości, teraźniejszości lub przyszłości) a postawami wobec profilaktycznej mastektomii, jako jednej z metod prewencji raka piersi, przeznaczonej dla osób zdrowych, ale predysponowanych do zachorowania z uwagi m.in. na posiadanie mutacji w genach BRCA1 i/lub BRCA2. Badanie prowadzone było od czerwca do lipca 2019 roku i obejmowało wyłącznie kobiety powyżej 18. roku życia. Projekt realizowano w przestrzeniach publicznych i ogólnodostępnych w zachodniej części Polski. Do analiz wykorzystano Kwestionariusz Perspektywy Temporalnej Philipa Zimbardo i Johna Boyda w polskiej adaptacji Anety Przepiórki oraz autorski Anonimowy Kwestionariusz dla Respondentów, pozwalający na pogłębienie wiedzy na temat subiektywnej sytuacji życiowej respondentek, ich świadomości w zakresie profilaktyki nowotworowej, a także wyodrębnienie postaw związanych z metodą profilaktycznej mastektomii.

W literaturze przedmiotu rzadko spotyka się porównawcze badania katamnestyczne nad przebiegiem z jednej strony schizofrenii młodzieńczej, a z drugiej zespołów rozpoznawanych wyjściowo jako ostre i przemijające zaburzenia psychotyczne w okresie młodzieńczym. W niniejszej analizie autorzy porównują przebieg tych zespołów w oparciu o wybrane wskaźniki kliniczne i społeczne.

W kontekście teorii schizofrenii jako zaburzenia neurorozwojowego opisano liczne czynniki ryzyka wystąpienia tej choroby. Niektóre z tych czynników mają charakter biologiczny, inne są związane ze środowiskiem życia w okresie dorastania osoby, która w dorosłości zachoruje na schizofrenię. Przyjęcie hipotezy neurorozwojowej implikuje istnienie czynników protekcyjnych, chroniących przez zachorowaniem. W pracy omówiono wybrane zagadnienia środowiskowe stanowiące czynniki ryzyka i czynniki protekcyjne zapadalności na schizofrenię w kontekście ekopsychiatrii. 

Badania podłużne z udziałem sióstr zakonnych (nun studies) prowadzone przez Davida Snowdena przez 25 lat przyczyniają się do nieustannego zainteresowania związkiem między rezerwą poznawczą a sprawnością kognitywną osób dorosłych. Termin „rezerwa poznawcza” odnosi się do całokształtu wiedzy i umiejętności. Wyższa rezerwa poznawcza wyjaśnia dobrą kondycję poznawczą dorosłych w pomiarze wyjściowym (baseline) i może determinować proces pozytywnego starzenia się. Podjęto więc badania mające na celu określenie roli rezerwy poznawczej i wieku w kształtowaniu wyników testów oceniających funkcje poznawcze i metod samoopisowych. Uczestnikami badań byli dorośli Polacy (N = 80), a procedura uwzględniała dwa pomiary (baseline i po 3 miesiącach). Wskaźnik rezerwy poznawczej obejmował: dane samoopisowe na temat przeszłej i obecnej aktywności w różnych obszarach życia, lata pracy, poziom formalnej edukacji i status zawodowy; w każdej z wymienionych kategorii przyznawano punkty. 

W prezentowanym badaniu autorzy skoncentrowali się na poszukiwaniu odpowiedzi na pytania o percepcję jakości relacji w rodzinie pochodzenia, poziom integracji osobowej (czyli zasobów osobistych), a także o związek między tymi dwiema zmiennymi wśród młodych kobiet z anoreksją. Celem badań było określenie: (1) specyfiki relacji w ich rodzinie pochodzenia, (2) poziomu integracji osobowej młodych kobiet z jadłowstrętem psychicznym (zwłaszcza w odniesieniu do takich jakości ego, jak podstawowa ufność, autonomia i tożsamość) oraz (3) związków między relacjami rodzinnymi a integracją osobową (zasobami psychospołecznymi). 

Pandemia COVID-19 może aktywować lub nasilić myśli o śmierci, prowadząc do niepożądanych stanów psychicznych. Mogą się wówczas pojawić mechanizmy obronne ego, których adaptacyjność zależy od wielu czynników. Celem badania było zbadanie związku pomiędzy neurotycznym stylem obronnym a nasileniem objawów depresyjnych. W badaniu testowano, czy poczucie koherencji leży u podstaw tego związku oraz jak wiara (bądź niewiara) w COVID-19 i doświadczenie tej choroby (bądź jego brak) różnicują ten mechanizm.

Wielu autorów podkreśla wpływ różnic płciowych/rodzajowych na zdrowie psychiczne oraz na przebieg i doświadczanie choroby psychicznej i/lub postuluje rodzajową perspektywę w badaniach nad zdrowiem psychicznym. W międzynarodowej literaturze trudno znaleźć badania w sposób holistyczny traktujące autodestruktywność pośrednią u kobiet chorych na schizofrenią; badania zrealizowano jedynie nad niektórymi pojedynczymi przejawami autodestruktywności pośredniej. Celem niniejszej pracy było zbadanie syndromu autodestruktywności pośredniej i jej kategorii u kobiet chorych na schizofrenię.

Pojęcia depersonalizacji i derealizacji odnoszą się do różnego typu zmian w odczuwaniu siebie i otoczenia. Oba doświadczenia występują na spektrum od form łagodnych i epizodycznych do nasilonych i przewlekłych. Kiedy osiągają nasilenie kliniczne, mogą stanowić podstawę rozpoznania zespołu depersonalizacji-derealizacji, mają jednak charakter transdiagnostyczny, gdyż towarzyszą różnym zaburzeniom psychicznym. W literaturze podkreśla się niejednolity charakter omawianego konstruktu, który obejmuje kilka wymiarów: derealizację, depersonalizację somatopsychiczną, depersonalizację autopsychiczną i depersonalizację afektywną.