Młody Polak po doświadczeniach wojennych. Siła transgeneracyjnej transmisji traumy
Paweł Nowak1, Izabela Łucka2
Mimo blisko 70 lat, które minęły od zakończenia działań wojennych, trauma indywidualna i kolektywna pozostawiona w Polakach przez okrucieństwa II wojny światowej wciąż pozostaje żywa. Badania skutków psychicznych, jakich doświadczyły osoby uwolnione z obozów koncentracyjnych, ocalałe z Holocaustu, rozpoczęli Antoni Kępiński i Stanisław Kłodziński. Ośrodek krakowski, pod kierunkiem Marii Orwid, kontynuował badania, a także rozpoczął opiekę terapeutyczną nad dziećmi ocalałych, nazwanymi potem „II pokoleniem”. Z obserwacji wynika, że urazy psychiczne doznane przez rodziców czy dziadków najczęściej były i nadal są objęte milczeniem. Młodsze pokolenia często nie znają wojennych losów swoich przodków. Izraelskie badania nad transgeneracyjną transmisją traumy (TTT) pokazują wyraźnie, że wśród potomstwa ocalałych z Holocaustu (offspring of Holocaust survivors, OHS) częściej niż w populacji ogólnej występują objawy depresyjne, lękowe oraz psychosomatyczne. Analizy funkcjonowania systemów rodzinnych dotkniętych traumą opisują patologiczne mechanizmy ich działania. Dotyczy to zwłaszcza zjawiska parentyfikacji oraz zaburzeń procesu indywiduacji–separacji, co powoduje traumatyzację kolejnych pokoleń. Nie bez znaczenia jest również kolektywna trauma Polaków, leżąca głównie w polu zainteresowań socjologów i psychologów społecznych. Autorzy w pracy przedstawiają rozważania na temat obecności cech traumy transgeneracyjnej wśród młodych Polaków („III pokolenie”).